war

Shaybaarada unugyada ma laga soo qaadi karaa dadka caafimaadka qaba si loo hormariyo horumarka caafimaadka?

Sidee loo dheellitiraa ujeedooyinka sayniska, khataraha iman kara, iyo danaha ka qaybgalayaasha?

Iyadoo laga jawaabayo baaqa loogu talagalay daawada saxda ah, qaar ka mid ah saynisyahanada kiliinikada iyo aasaasiga ah ayaa ka wareegay qiimeynta waxqabadyada badbaadada iyo waxtarka leh ee bukaanada intooda badan si loo helo hab aad u nadiifsan oo loogu talagalay helitaanka daaweynta saxda ah ee bukaanka saxda ah wakhtiga saxda ah. Horumarka sayniska, oo markii hore ka dhex muuqday goobta kansarka, ayaa muujiyay in fasalada kiliinikada loo qaybin karo phenotypes molecular intrinsic phenotypes, oo leh habab kala duwan iyo jawaabo daaweyn oo kala duwan. Si loo qeexo sifooyinka noocyada unugyada kala duwan iyo qaybaha cudurada, saynisyahannadu waxay dejiyeen khariidado nudaha.

Si kor loogu qaado cilmi-baarista cudurrada kelyaha, Machadka Qaranka ee Sonkorowga iyo Cudurrada dheef-shiidka iyo kalyaha (NIDDK) ayaa qabtay aqoon-is-weydaarsi 2017 ka qaybgalayaasha waxaa ka mid ahaa saynisyahano aasaasi ah, dhakhaatiirta nephrologists, sharci-yaqaannada federaalka, kuraasta Guddiga Dib-u-eegista Hay'adaha (IRB), iyo laga yaabee ugu muhiimsan, bukaannada. Xubnaha siminaarka ayaa ka wada hadlay qiimaha sayniska iyo aqbalida akhlaaqda ee ka-qaadista kelyaha ee dadka aan u baahnayn daryeelka bukaan-socodka sababtoo ah waxay wataan khatar yar laakiin cad oo dhimasho ah. Farsamooyinka casriga ah ee "omics" (hababka cilmi-baarista molecular sida genomics, epigenomics, proteomics, iyo metabolomics) ayaa lagu dabaqi karaa falanqaynta unugyada si loo caddeeyo waddooyinka cudurrada aan hore loo aqoon loona aqoonsado bartilmaameedyada suurtagalka ah ee faragelinta daroogada. Ka-qaybgalayaashu waxay isku raaceen in ka-qaadista kelyuhu ay tahay mid la aqbali karo oo keliya ujeeddooyin cilmi-baaris ah, waa haddii ay ku xaddidan yihiin dadka qaangaarka ah ee bixiya ogolaanshaha, fahmaya khatarta oo aan lahayn dan shakhsi, in macluumaadka la helay loo isticmaalo si loo hagaajiyo fayoobaanta bukaanka iyo aqoonta sayniska, iyo in dib u eegista, IRB, ay oggolaato daraasadda.

Iyadoo la raacayo taladan, Sebtembar 2017, NIDDK-ay maalgeliso Mashruuca Daawada Saxnaanta Kelyaha (KPMP) ayaa aasaasay lix goobood oo shaqaaleysiin ah si ay uga soo ururiyaan unug bukaannada qaba cudurka kelyaha oo aan lahayn wax calaamad ah biopsy bukaan-socod. Wadarta 156 ka-qaadis-qaadis ayaa la sameeyay shantii sano ee ugu horreysay ee daraasadda, oo ay ku jiraan 42 bukaannada qaba dhaawac ba'an oo kelyaha ah iyo 114 bukaannada qaba cudurrada kelyaha ee joogtada ah. Wax dhimasho ah ma dhicin, iyo dhibaatooyin ay ka mid yihiin calaamadaha calaamadaha iyo dhiigbaxa asymptomatic waxay la socdeen kuwa lagu tilmaamay suugaanta iyo foomamka oggolaanshaha daraasadda.

Cilmi-baadhista Omics waxay kor u qaadaysaa su'aal cilmiyeed oo muhiim ah: Sidee bay unugyada laga soo ururiyey bukaannada jirran u barbar dhigaan unugga "caadiga ah" iyo "tixraaca"? Su'aashan cilmiyaysan ayaa iyaduna kor u qaadaysa su'aal muhiim ah oo anshaxeed: Ma la aqbali karaa anshax ahaan in mutadawiciinta caafimaadka qabta laga qaado muunado unugyo ah si loo barbar dhigo muunadaha unugyada bukaanka? Su'aashani kuma koobna cilmi baarista cudurrada kelyaha. Ururinta unugyada tixraaca caafimaadka leh waxay awood u leeyihiin in ay horumariyaan cilmi-baarista cudurro kala duwan. Laakiin khataraha la xidhiidha ururinta unugyada xubnaha kala duwan way kala duwan yihiin iyadoo ku xidhan helitaanka nudaha.